Wat is COPD - Behandeling
Een goede behandeling van COPD bestaat uit verschillende componenten. Gezien de aandoening niet te genezen is, gaat de meeste aandacht naar het voorkomen van een verdere achteruitgang. Volledige rookstop, voldoende lichaamsbeweging en gezonde voeding zijn hier de belangrijkste maatregelen. Daarnaast kunnen chronische medicatie helpen in het verlichten van de klachten. In sommige gevallen is chronische zuurstoftoediening noodzakelijk. Opstoten van kortademigheid vereisen bovendien extra aandacht.
Extra informatie over behandelingen
Preventieve maatregelen
-
Rookstop
Rookstop is niet alleen belangrijk om COPD te voorkomen maar ook wanneer de diagnose gesteld, is dit cruciaal. Blijven roken leidt immers tot snellere achteruitgang van de longfunctie en meer opstoten. Bovendien zal ook het risico toenemen om andere chronische ziektes te ontwikkelen. Er zijn vele manieren om te stoppen met roken, maar altijd is een duidelijke motivatie de basis. Naast professionele gesprekstherapie zijn er ook effectieve medicatie die helpen bij het stoppen. Een combinatie van motivatie, ondersteuning en medicatie is bovendien het meest succesvol. Aarzel daarom niet om uw arts hierover te raadplegen.
-
Lichaamsbeweging
Wanneer u kortademig bent omwille van COPD, zullen heel wat fysieke inspanningen deze klachten uitlokken. Om deze klachten te verminderen, gaan veel patiënten het activiteiten niveau aanpassen en sommige fysieke inspanningen vermijden. De dagelijkse lichaamsbeweging wordt onvoldoende om in een goede algemene conditie te blijven. Een slechte fysieke conditie gaat op zich weer bijdragen tot meer klachten voor een zelfde inspanning. Om deze vicieuze cirkel te vermijden, is onderhoud van voldoende lichaamsbeweging heel belangrijk. Minimaal 30 minuten matig intense fysieke activiteit op vijf dagen van de week is daarom een must. Matig fysieke activiteit is een inspanning waarbij u enigszins buiten adem bent; bv. flink doorstappen. Het hoeft geen sport te zijn, al mag dat wel, natuurlijk. Bij ernstige conditieverlies kan tevens beroep gedaan worden op inspanningstraining bij een kinesitherapeut, al dan niet omkaderd in een multidisciplinair revalidatie programma.
-
Gezonde voeding
COPD patiënten verliezen dikwijls gewicht. Dit komt door enerzijds een verhoogd energieverbruik (ademarbeid, medicatie en luchtwegontsteking) en anderzijds door een verminderde energie inname (onevenwichtige voeding). Onvrijwillig gewichtsverlies is ongunstig voor het verder ziekteverloop. Naast herstel van gezonde voeding zijn soms bijvoedingen noodzakelijk zeker wanneer met training gepoogd wordt om terug op te bouwen. Daarnaast kampen heel wat COPD patiënten met overgewicht wat kortademigheid en vermoeidheid kan doen toenemen. Hier is een gezonde caloriearme voeding aangewezen. Voor beide situaties is een goed dieetadvies zeker opportuun.
Onderhoudsbehandeling
-
Inhalatietherapie
Medicatie die wordt ingeademd (inhalatietherapie) heeft als voornaamste doel om de luchtwegen maximaal te verwijden. Ze zorgen er voor dat er minder klachten zijn. Daarnaast worden bij herhaalde opstoten dikwijls inhalatiesteroïden gebruikt die de ontsteking in luchtwegen mee onderdrukken. De aard en de hoeveelheid medicatie die in onderhoud wordt voorgeschreven, hangt af van de ernst van de aandoening. Inhalatietherapie zal naast verbeteren van symptomen en levenskwaliteit ook zorgen voor minder opstoten. Het kan COPD echter niet genezen.
-
Zuurstoftherapie
Chronische zuurstof therapie heeft enkel zin wanneer er in rust een bewezen zuurstoftekort is aangetoond. Dit komt enkel voor in de eindstadia van de ziekte. Deze patiënten komen in aanmerking voor chronische zuurstoftherapie via het ziekenhuis en moeten meer dan 16 uur per dag zuurstof gebruiken. Bij de meeste patiënten is er geen zuurstoftekort in rust. Ze zijn wel kortademig bij lichte inspanningen (wat soms gepaard gaat zuurstoftekort) maar dit hersteld snel en spontaan in rust nadien. Chronische zuurstoftherapie heeft hier geen indicatie en wordt niet langer terugbetaald.
-
Operatie
Uitzonderlijk is een heelkundige ingreep of operatie aangewezen in de behandeling van COPD. Long volume reductie is een ingreep waarbij een stuk van de slechtwerkende long wordt weggenomen zodat deze plaats in de borstkas kan worden ingenomen door een beter werkend deel. Bij longtransplantatie worden beide longen vervangen door donorlongen. Deze laatste ingreep is enkel mogelijk bij vroegtijdig terminaal longlijden onder de leeftijd van 65 jaar.
Aanvallen en opstoten
Aanvallen van kortademigheid of opstoten van COPD worden dikwijls exacerbaties genoemd. Deze opstoten gaan gepaard met plotse toename van kortademigheid, hoesten en opgeven van slijmen, klachten die langer aanhouden dan 2dagen. Ze ontstaan meestal door infecties met virussen of bacteriën Een kortstondige episode van kortademigheid is geen opstoot maar weerspiegelt gewoon de dagdagelijkse variatie. Sommige patiënten doen meerdere opstoten per jaar, andere zullen bijna nooit een opstoot krijgen. Opstoten worden best zo snel mogelijk herkend en hebben een specifieke behandeling nodig die uw huisarts kan opstarten. Deze bestaat uit een kuur met steroïden, al dan niet antibiotica en hogere dosis inhalatietherapie. In sommige gevallen zijn de klachten zo ernstig dat tijdelijk extra zuurstoftoediening en opname via spoedgevallen noodzakelijk is.
Multidisciplinaire revalidatie
Een chronische ziekte heeft veel impact op uw leven. De behandeling van COPD is dan ook meer dan een tijdig innemen van medicatie. Het behelst ook algemene hygiënische maatregelen zoals rookstop, gezonde voeding en onderhouden of herstellen van fysieke activiteit. Daarnaast is ziekteinzicht met het 'aanvaarden van' en 'omgaan met' beperkingen heel belangrijk. Dit alles vereist dikwijls een multidisciplinaire aanpak die het best kan worden aangeboden via een gestructureerd revalidatieprogramma. In deze omgeving werken de patiënten op een intense manier samen aan deze doelstellingen onder begeleiding van longarts, kinesitherapeut, voedingsdeskundige, sociaal assistent, ergotherapeut, psycholoog en verpleegkundig specialist.
Palliatieve zorgen
Het is moeilijk te zeggen wat de gemiddelde levensverwachting bij COPD is en zelfs voor de individuele patiënt is het moeilijk om voorspellingen te doen omtrent het levenseinde. Globaal gezien kan de persoon met COPD een behoorlijk leven leiden wanneer een aantal beperkingen worden in acht genomen. Bij verdere evolutie van de aandoening kunnen de klachten, opnames in het ziekenhuis wel de overhand nemen zodat de levenskwaliteit sterk achteruitgaat. Het is aan de patiënt om in samenspraak met zijn arts, aan te geven hoe ver hij wil gaan in deze fase van zijn ziekte. Het tijdig bespreken van een realistisch perspectief en de mogelijkheden van een palliatieve aanpak zijn zeker een meerwaarde.